[justify][size=3][font=sans-serif][b]Zatrudnienie wspomagane[/b] dotyczy płatnego zatrudnienia z ciągłym wsparciem na otwartym rynku pracy. Jest to pojęcie ściśle powiązane z procesem aktywizacji osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, w tym [b]osób niepełnosprawnych[/b]. W całej swojej idei zatrudnienie wspomagane obejmuje cztery główne wartości: [b]normalizację, waloryzację roli społecznej, włączanie i empowerment (upełnomocnianie)[/b].[/font][/size][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif][b]Normalizacja[/b] nie jest ściśle zdefiniowanym pojęciem, ale jej główne znaczenie oznacza umożliwienie wykluczonym społecznie grupom pełnego dostępu do wszelkich praw i szans na równi z innymi obywatelami. Idea ta nie oznacza, że każdy powinien być „normalny” (zwłaszcza że trudno jednoznacznie to wskazać). Każdy człowiek jest inny, jest to fakt i to jest właśnie w ludziach piękne. W związku z tym termin normalizacja odnosi się do rozpowszechniania akceptacji wobec tego co inne, nieuznawania tego za coś „nienormalnego”. Ponadto normalizacja wskazuje na konieczność wspierania pewnych grup osób, m. in. osób z niepełnosprawnościami, aby miały możliwość pełnego i równego korzystania z takich samych praw jak każdy inny obywatel. [/font][/size][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif][b]Waloryzacja roli społecznej[/b] wynika bezpośrednio z terminu „społeczna (re)waloryzacja”, który oznacza konieczność poszanowania praw osób wykluczonych, w tym osób z niepełnosprawnością jako pełnoprawnych obywateli. W tym obszarze istotne jest również pojęcie „społecznej dewaluacji”, które opisuje proces ekstrapolowania wniosków płynących z obserwacji pojedynczych jednostek na całe grupy społeczne. W tym szkodliwym procesie, negatywnie postrzegany wizerunek pewnej osoby powoduje negatywny wizerunek całej grupy reprezentowanej przez tę osobę. Dewaluacja społeczna ma wiele negatywnych konsekwencji, jak: [/font][/size][/justify] [ul] [li][size=3][font=sans-serif]odrzucenie, czyli unikanie danej osoby przez wzgląd na jej niepełnosprawność;[/font][/size][/li] [li][size=3][font=sans-serif]segregacja – oddzielanie pewnej grupy od reszty społeczeństwa;[/font][/size][/li] [li][size=3][font=sans-serif]negatywne „szufladkowanie”, czyli nadawanie negatywnych etykiet;[/font][/size][/li] [li][size=3][font=sans-serif]utrata autonomii, co oznacza, że dana osoba jest postrzegana jako mało wartościowa i niezdolna do sprawowania kontroli nad własnym życiem;[/font][/size][/li] [li][size=3][font=sans-serif]grupowanie, czyli tworzenie podziałów w społeczeństwie na grupy ludzi podobnych do siebie;[/font][/size][/li] [li][size=3][font=sans-serif]ubóstwo, będące bezposrednim następstwem dewaloryzacji, tj. negatywnemu poglądowi społeczeństwa na daną grupę i panującemu przekonaniu o niedostatecznych umiejętnościach i możliwościach członków tej grupy;[/font][/size][/li] [li][size=3][font=sans-serif]utrata więzi międzyludzkich, wynikająca z izolowania społecznego, prowadząca do przejmującego poczucia samotności;[/font][/size][/li] [li][size=3][font=sans-serif]obniżenie poczucia własnej wartości w wyniku napływających z otoczenia negatywnych bodźców.[/font][/size][/li] [/ul] [justify][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]W celu zminimalizowania powyższych zjawisk, ważne jest aby uświadamiać otoczenie, że osoby z niepełnosprawnościami mogą pełnić wartościowe życiowo role i w pełni uczestniczyć w życiu społecznym jak każdy inny członek społeczeństwa. [/font][/size][/justify] [justify][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif][b]Włączanie[/b] oznacza coś więcej niż integrację. Nie jest to jedynie „przebywanie” w tym samym środowisku i wykonywanie podobnych czynności. Jest to również realne zaakceptowanie siebie nawzajem, interakcja i współpraca. [/font][/size][/justify] [justify][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]Pojęcie [b]empowerment (upełnomocnianie) [/b]oznacza nadawanie osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym, w tym osobom niepełnosprawnym realnej władzy nad własnym życiem. W praktyce oznacza to, że osoba ma prawo do samodzielnych wyborów, kontroluje ich rezultaty oraz przyjmuje za nie odpowiedzialność.[/font][/size][/justify] [justify][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]Opisane wyżej wartości przyświecają idei zatrudnienia wspomaganego, przeciwdziałając negatywnym stereotypom i ich konsekwencjom oraz zwiększając szanse na powodzenie na rynku pracy grupom zagrożonym wykluczeniem społecznym, również osobom z niepełnosprawnościami. [/font][/size][/justify] [size=3][font=sans-serif][i]Sylwia Sztobryn[/i][/font][/size] [size=3][font=sans-serif][i]psycholog, doradca zawodowy[/i][/font][/size] [size=3][font=sans-serif]____________________________[/font][/size] [size=2][font=sans-serif][i][color=#222222]1. Mrugalska, K., & Brząkowski, M. (2015). Wytyczne dotyczące świadczenia usług przez trenera pracy: zestaw II: zestaw narzędzi do szkolenia trenerów pracy. Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych.[/color][/i][/font][/size] [size=2][font=sans-serif][i][color=#222222]2. Oleszczak, E. (2015). Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych w modelu zatrudnienia wspomaganego. In Forum Pedagogiczne (No. 2, pp. 265-277). Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.[/color][/i][/font][/size] [font=sans-serif][color=#222222][size=2][i]3. Kławsiuć-Zduńczyk, A., Mechuła, E. (2017). Zatrudnienie wspomagane jako forma aktywizacji osób z niepełnosprawnością. Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka, 20-23.[/i][/size][/color][/font] [i][size=3][font=sans-serif] [/font][/size][/i]