[justify][size=3][font=sans-serif]W niniejszym artykule chciałabym zachęcić do refleksji nad realizowanymi na rzecz osób chorujących psychicznie działaniami w ramach środowiskowego systemu wsparcia oraz zmianami jakie obserwuje się obecnie w podejściu leczenia i jakości życia tej grupy [/font][/size][size=3][font=sans-serif]chorych. Upodmiotowienie osób chorujących psychicznie oraz wzmacnianie ich funkcjonowania to podstawa nowoczesnego systemu rehabilitacji osób chorych psychicznie. Powrót do społeczności oraz przywrócenie nadziei na satysfakcjonujące życie stanowią główne cele podejmowanych działań w ramach nowoczesnej rehabilitacji osób chorujących psychicznie. Myślę, że podstawą jest tu odwoływanie się do pozytywnych aspektów funkcjonowania i potencjalnych możliwości tkwiących w osobie chorującej. Instrumentem, który może doprowadzić do ich uruchomienia, jest ich umacnianie. Ma ono dwa wymiary. W pierwszym pojmowane jest w kontekście indywidualnym („samoumacnianie”) i ma na celu uzyskanie poczucia kontroli nad swoim życiem oraz samorealizację. Istnieje również w kontekście społecznym (związanym z instytucjami i programami) i odnosi się do niwelowania barier w osiąganiu celów życiowych oraz do wspomagania nieformalnych lub formalnych sieci społecznych. W obu przypadkach efektem umacniania ma być uzyskanie autonomii i odpowiedzialności. Umacnianie daje osobom chorującym [/font][/size][size=3][font=sans-serif]nadzieję na samorealizację, rozwój oraz satysfakcjonujące życie pomimo ograniczeń, jakie niesie ze sobą przeżycie zaburzeń psychicznych. Idea umacniania odwołuje się do wewnętrznych i zewnętrznych zasobów. To, co wydaje się najistotniejsze w modelu umacniania, to nacisk na przywrócenie nadziei na satysfakcjonujące życie oraz [/font][/size][size=3][font=sans-serif]przeciwdziałanie wykluczeniu. Nowoczesne podejście do rehabilitacji osób chorujących psychicznie powinno być szerokie i kompleksowe. Warto wyjść poza przestarzałe działania nakierowane jedynie na wąsko rozumiane usuwanie deficytów oraz zjawisko „hospitalizmu” czyli utraty zdolności do samodzielnego życia, jako następstwo przewlekłych pobytów w tych instytucjach. Należy odwoływać się [/font][/size][size=3][font=sans-serif]do pozytywów, mocnych stron i zasobów osób z doświadczeniem kryzysu psychicznego. Zorientowane na wzmacnianie procesu zdrowienia niemedyczne programy wsparcia środowiskowego wydają się być najlepszą drogą do osiągnięcia samodzielności, poprawy jakości życia i satysfakcjonującego funkcjonowania w ramach społeczności lokalnej. Wiele z takich programów realizowane jest dzięki PFRON przez organizacje pożytku publicznego – np. Fundację Fuga Mundi, w tym programy Aktywizacji Zawodowej. Bez dostępu do nich trudno jest wyobrazić sobie skuteczne systemy wsparcia środowiskowego. To właśnie te działania są nastawione na intensywną [/font][/size][size=3][font=sans-serif]aktywizację i uzyskanie trwałej samodzielności przez osoby chorujące psychicznie. Osoba niepełnosprawna, a zwłaszcza z niepełnosprawnością spowodowaną chorobą psychiczną, zmaga się ze szczególnymi problemami związanymi z aktywnością zawodową, takie osoby częściej tracą pracę z powodu problemów zdrowotnych i trudniej im powrócić do aktywności zawodowej. Specyfika schorzeń powoduje okresy nawrotów chorób, konieczność kontynuowania leczenia specjalistycznego w szpitalu psychiatrycznym w [/font][/size][size=3][font=sans-serif]celu właściwego doboru leków oraz następnie wparcia w powrocie do codziennego funkcjonowania w postaci rehabilitacji psychicznej na oddziale dziennym. W przyszłości jednak stan obecnie źle funkcjonującej osoby (wymagającego hospitalizacji) może ulec [/font][/size][size=3][font=sans-serif]poprawie, umożliwiając podjęcie jakiejś formy aktywności zawodowej, która jest istotnym aspektem w procesie jej zdrowienia. Wymagania związane z pracą skłaniają bowiem do zachowań spójnych z indywidualnymi i społecznymi normami, stwarzając [/font][/size][font=sans-serif][size=3]przestrzeń do rozwoju zainteresowań, umiejętności i zasobów. Aby wzmocnić strategie radzenia sobie ze stresem osoby z niepełnosprawnością psychiczną powinny być zachęcane do dalszego korzystania z pomocy psychologicznej.[/size] [size=3]Agnieszka Chmielewska[/size] [size=3]_________________________________[/size] [i][size=2]Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania. Nr III/2016(20)[/size][/i][/font][/justify] [i][size=2][font=sans-serif]Za: Cechnicki A., w: Aktywność zawodowa w procesie zdrowienia – interpretacyjna [/font][font=sans-serif]analiza fenomenologiczna doświadczeń pacjentów ze spektrum schizofrenii (Psychiatr. [/font][font=sans-serif]Pol. 2016; 50(4): 805–826)[/font][/size][/i]