[justify][size=3][font=sans-serif]Według R. Ossowskiego, praca jest obok środków do życia przejawem tożsamości i polem do samorealizacji jednostki[/font][/size][sup][font=sans-serif]1[/font][/sup][size=3][font=sans-serif].[/font][/size][size=3][font=sans-serif] Rozwijając dalej znaczenie pracy, należy wspomnieć, że praca jest wartością samą w sobie, czymś pożądanym, potrzebnym. Jest bez wątpienia jednym z najważniejszych aspektów życia, tylko rodzina jest wartością ważniejszą dla większości Polaków.  Dzieje się tak zapewne dlatego, że dzięki pracy jesteśmy w stanie zaspokoić istotne potrzeby. Praca jest źródłem utrzymania, wpływa pozytywnie na poczucie przydatności i przynależności, buduje i wzmacnia poczucie własnej wartości a także pozwala być samodzielnym i niezależnym. Praca jest rodzajem rozwoju osobistego, zapewnia kontakty międzyludzkie, jest bardzo ważnym aspektem poczucia własnej wartości.[/font][/size][/justify] [justify][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]Rozwój jest procesem ewolucyjnym, w którym obok czynników biologicznych istotną rolę odgrywa także czynnik społeczny. Jednym z rodzajów rozwoju człowieka, jest rozwój zawodowy, który kształtowany jest przez rozwój fizyczny i ruchowy, poznawczy, emocjonalny, społeczny, estetyczny czy osobowościowy. Istotne z punktu widzenia kształtowania się struktur rozwoju zawodowego elementy rozwoju fizycznego i ruchowego dotyczą zdrowia fizycznego, siły i wytrzymałości, sprawności fizycznej. Przy wyborze zawodu niezwykłą rolę odgrywa samoocena rozwoju fizycznego i stan zdrowia. Rozwój poznawczy (intelektualny), również wpływa na wybory zawodowe. Poziom naszego rozwoju poznawczego ujawnia się w tempie uczenia się, rozwiązywania zadań i problemów czy umiejętność planowania określonych działań. Rozwój społeczny, czyli inaczej socjalizacja czy też uspołecznienie, dotyczy przygotowania do życia w społeczeństwie, pełnienia w nim określonych funkcji a także pełnienia określonych ról oraz przestrzegania norm i zasad. Zgodnie ze słowami Wiśniowieckiej, „Społeczna dojrzałość dorosłych widoczna jest w wykonywaniu zadań i obowiązków zawodowych, stabilizacji zawodowej, odpowiedzialności za działania i życie grupy, z którą się identyfikuje (rodzina, grupa zawodowa, środowisko pracy)”[sup]2[/sup]. [/font][/size][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]Wyznacznikami rozwoju zawodowego często określane są czynniki genetyczne, wpływ otoczenia, wychowanie i nauczanie a także aktywność własną. [/font][/size][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]Dążenie i chęć osiągnięcia celu , bez względu na to czy dotyczy to zdobycia wymarzonej pracy czy innych czynności, zawsze jest silnym motywem pobudzającym człowieka do działania, a tym samym stymulujący jego rozwój, wpływający na dokonywanie niezbędnych zmian. Wśród licznych teorii motywacji, jedną z najbardziej znanych jest teoria motywacji Maslowa. Zgodnie z tą teorią nasze potrzeby, będące motorami zachowania, są czynnikami motywującymi ans do działania. Autor tej koncepcji przedstawia hierarchię potrzeb, u której podstaw znajdują się potrzeby podstawowe „niższe”, a na nich osadzone są piętra potrzeb „wyższych”, bardziej złożonych i abstrakcyjnych, związanych z dążeniem do samorealizacji[sup]3[/sup]. Przekładając tę teorię na przykład z pracy, pracownikom należy najpierw zagwarantować odpowiednie wynagrodzenie, które zapewni ich rodzinom spełnienie podstawowych potrzeb bytowych, następnie niezbędne jest zapewnienie pracownikom poczucia bezpieczeństwa zatrudnienia i bezpieczeństwa w pracy. Patrząc dalej, kolejną ważną rolę odgrywa przynależność do grupy, praca w przyjaznym środowisku społecznym. Następnie wartości nabiera uznanie przez przełożonych, szacunek dla wykonywanej pracy w postaci awansu lub premii, aż po spełnieniu wszystkich tych potrzeb jest możliwość rozwijania się i doskonalenia. [/font][/size][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]Podczas realizacji obranych celów pojawiają się bariery w zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, wśród których można wymienić : niski poziom edukacji, ograniczony udział w szkoleniach, brak wiary we własne możliwości, widoczna niepełnosprawność, konieczność korzystania z dodatkowych środków ortopedycznych. Innymi czynnikami utrudniającymi znalezienie zatrudnienia przez osoby z niepełnosprawnością jest system prawny, który nie wystarczająco promuje zatrudnienie tej grupy osób, często brak dostosowania warunków pracy do ograniczonych możliwości osób niepełnosprawnych, w tym także architektonicznych. [/font][/size][/justify] [justify][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]Wspieranie rozwoju zawodowego odgrywa ważną rolę w przełamywaniu barier i stereotypów dotyczących zawodowych możliwości osób niepełnosprawnych. Podstawę prawną regulującą działania  podejmowane w ramach aktywizacji tej grupy osób stanowi ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku. O rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. [/font][/size][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]Według S. Kowalika istotnymi czynnikami gwarantującymi sukces i powodzenie rehabilitacji zawodowej są, wysoka motywacja do pracy, realistyczna ocena własnych możliwości pracy i pozytywna samoocena[sup]4[/sup]. W procesie rehabilitacji zawodowej ważnym elementem jest doradca zawodowy, którego zadaniem jest pobudzanie danej osoby z którą pracuje, do wytworzenia realistycznego obrazu siebie i swoich możliwości odnośnie pracy, następnie wspólne opracowanie celu zawodowego oraz działań zmierzających do jego osiągnięcia. [/font][/size][/justify] [justify][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]Dużą rolę w stymulacji rozwoju zawodowego osób poszukujących pracy odgrywają treningi przygotowujące do poruszania się po rynku pracy. Tak zwane warsztaty z aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych prowadzone przez psychologa i doradcę zawodowego przy udziale innych innych specjalistów. [/font][/size][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]W procesie stymulacji rozwoju zawodowego osoby należy pamiętać o proponowaniu zatrudnienia zgodnego z preferencjami  i predyspozycjami zawodowymi. Informować o możliwości wsparcia osoby niepełnosprawnej w procesie podejmowania zatrudnienia. [/font][/size][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif] [/font][/size][/justify] [size=3][font=sans-serif]Karolina Kowalczyk[/font][/size] [size=3][font=sans-serif]Trener pracy [/font][/size] [size=3][font=sans-serif] [/font][/size] __________________ [i][size=2]1.[font=Times New Roman]       [/font]R. Ossowski. (2006). Jakość życia – efektywne pełnienie ról rodzinnych, zawodowych jako wyznacznik udanej rehabilitacji.[/size][/i] [i][size=2]2.[font=Times New Roman]       [/font]M. Wiśniowiecka. (2006). Psychologia rozwoju człowieka. [/size][/i] [i][size=2]3.[font=Times New Roman]       [/font]A. Maslow. (2006). Motywacja i Osobowość. [/size][/i] [i][size=2]4.[font=Times New Roman]       [/font]S. Kowalik. (2007). Problemy osób niepełnosprawnych w rehabilitacji środowiskowej.[/size][/i]