Czynniki Kontekstowe (środowiskowe i osobowe) a funkcjonowanie osoby niepełnosprawnej w miejscu pracy
[left]Czynniki kontekstowe stanowią drugą część klasyfikacji ICF. Przedstawiają całość otoczenia, w którym dana osoba żyje. Składają się z dwóch składników – czynniki środowiskowe i osobowe.[/left]
[b]1. Czynniki środowiskowe[/b]
Obejmują środowisko fizyczne i społeczne oraz postawy osób, wśród, których osoba żyje i z którymi łączą ją jakiekolwiek relacje.
Dotyczą bezpośredniego/ szerszego otoczenia człowieka, w klasyfikacji są umieszczone na dwóch poziomach:
[ul]
[li]indywidualnym – dom, miejsce pracy i szkoła, rodzina, znajomi, rówieśnicy, sąsiedzi, osoby obce itp.[/li]
[li]społecznym – formalne i nieformalne struktury społeczne, związane ze środowiskiem pracy czy miejscowej działalności, prawo, przepisy, kultura, usługi – transportowe, komunikacyjne, architektura, postanowienia, ideologie, postawy.[/li]
[/ul]
[b]
2. Czynniki osobowe[/b]
Czynniki osobowościowe są szczególnie istotne w ocenie użyteczności modelu funkcjonowania i niepełnosprawności w procesie poradnictwa zawodowego, które wpływają na zwiększenie jakości usług z zakresu rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zdefiniowaniem
aspektów funkcjonowania w osoby niepełnosprawnej w miejscu pracy.
Obejmują one czynniki charakterologiczne, tworząc szczególny system regulacji, niezależny od stanu chorobowego, który jednak odgrywa istotną rolę w procesie upośledzenia lub odzyskiwania sprawności. Odpowiada on za adaptację osoby do istniejącej choroby i sposób reagowania na zmieniające się warunki i środowisko, wpływając w bardzo ogromnym stopniu na indywidualizację
sytuacji osoby.
Do czynników osobowych należy zaliczyć poza cechami osobowościowymi, również takie zmienne (niezależne i zależne od osoby) jak wiek, płeć, rasę, sprawność fizyczną, wykształcenie, zawód, styl życia, nawyki, doświadczenia życiowe (przeszłe i obecne), wyobrażenia na temat zdrowia i choroby oraz strategie radzenia sobie z problemami zdrowotnymi.
Wartość czynników osobowych w określaniu sytuacji osoby jest bardzo duża, jednakże nie zostały one jeszcze w pełni sklasyfikowane w ICF ze względu na różnice kulturowe i społeczne, które mają miejsce w różnych częściach świata.
Agnieszka Chmielewska
psycholog, doradca zawodowy