[justify][size=3][font=sans-serif]Różnorodność emocji zachęca do rozważań na temat podziałów wewnątrz tego ogromnego [/font][/size][size=3][font=sans-serif]zbioru. Emocji są setki, mają bez liku barw, rodzajów, odmian i niuansów. W praktyce istnieje [/font][/size][size=3][font=sans-serif]znacznie więcej niepozornych odcieni emocji niż definicji służących ich określeniu[/font][/size][sup][font=sans-serif]1[/font][/sup][size=3][font=sans-serif].[/font][/size][/justify] [justify][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]Paul Ekman wyraził przekonanie, że wszystkie emocje są podstawowe ze względu na [/font][/size][size=3][font=sans-serif]specyficzne właściwości – pozwalają szybko uporać się z kluczowymi zadaniami życiowymi, bez [/font][/size][size=3][font=sans-serif]konieczności szczegółowego planowania, a jednocześnie zgodnie z aspektami, które zwiększały [/font][/size][size=3][font=sans-serif]poziom adaptacyjności w trakcie ewolucji. Jednak szczególnie fundamentalną funkcję autor dostrzegał [/font][/size][size=3][font=sans-serif]w emocjach: strach, złość, smutek, radość, wstręt i zaskoczenie, gdyż są one doświadczane i [/font][/size][size=3][font=sans-serif]rozpoznawane przez każdego człowieka[/font][/size][sup][font=sans-serif]2[/font][/sup][size=3][font=sans-serif].[/font][/size][/justify] [justify][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]Daniel Goleman zauważył, że do każdej z tych emocji można dopasować emocje pokrewne, i [/font][/size][size=3][font=sans-serif]tak na przykład złość silnie wiąże się z irytacją, furią, gniewem, wrogością, oraz, w krytycznych [/font][/size][size=3][font=sans-serif]momentach - szałem i patologiczną nienawiścią. Z kolei smutek może wyrażać się przez przykrość, [/font][/size][size=3][font=sans-serif]żal, użalanie się nad sobą, przygnębienie, zniechęcenie, a także patologicznie – głęboką depresję. [/font][/size][size=3][font=sans-serif]Strach jest związany z obawą, niepokojem, zaniepokojeniem, przerażeniem, popłochem oraz [/font][/size][size=3][font=sans-serif]psychopatologicznymi atakami lękowymi i fobią. Autor zauważa jednak, że istnieje wiele emocji [/font][/size][size=3][font=sans-serif]pośrednich, mających równie duże znaczenie dla codziennego funkcjonowania. Przykładem takiej [/font][/size][size=3][font=sans-serif]emocji jest zazdrość, będąca połączeniem złości ze strachem i smutkiem. Liczne inne przykłady [/font][/size][size=3][font=sans-serif]dowodzą, że kategoryzacja emocji jest bardzo trudnym wyzwaniem, będącym przedmiotem sporów [/font][/size][size=3][font=sans-serif]wielu badaczy[/font][/size][sup][font=sans-serif]3[/font][/sup][size=3][font=sans-serif].[/font][/size][/justify] [justify][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]Fizjologia procesu emocjonalnego stanowi potwierdzenie powyższych rozważań. Każda [/font][/size][size=3][font=sans-serif]„podstawowa” emocja umożliwia szybką adaptację do określonej sytuacji. Podczas odczuwania złości [/font][/size][size=3][font=sans-serif]krew napływa do rąk, co umożliwia reakcję ofensywną lub defensywną. Ponadto przyspiesza tętno [/font][/size][size=3][font=sans-serif]oraz wydzielana jest adrenalina, która wyzwala energię i pozwala na szybsze działanie. Strachowi [/font][/size][size=3][font=sans-serif]towarzyszy lepsze ukrwienie nóg, dzięki czemu jednostka jest gotowa na ucieczkę. Organizm [/font][/size][size=3][font=sans-serif]przechodzi w stan czujności i staje się wrażliwszy na bodźce zewnętrzne, przy jednoczesnym [/font][/size][size=3][font=sans-serif]skupieniu uwagi na zagrożeniu i wyborze najodpowiedniejszej reakcji. W przypadku odczuwania [/font][/size][size=3][font=sans-serif]szczęścia pojawia się wzmożony wysiłek mózgu, żeby hamować odczucia negatywne, a zwiększyć [/font][/size][size=3][font=sans-serif]poziom dostępnej energii. Następuje uspokojenie organizmu, które skutkuje uwolnieniem się od [/font][/size][size=3][font=sans-serif]fizjologicznego pobudzenia nieprzyjemnych emocji. Ekspresja zaskoczenia, którą są uniesione brwi, [/font][/size][size=3][font=sans-serif]umożliwia zwiększenie pola widzenia oraz lepszy dostęp światła do siatkówki. Jednostka jest w stanie [/font][/size][size=3][font=sans-serif]pobrać więcej informacji o danym zjawisku i sprawniej się zaadaptować. Grymas odrazy jest [/font][/size][size=3][font=sans-serif]powszechnie znany ludziom na świecie i może stanowić sygnał ostrzegawczy dla obserwującego. [/font][/size][size=3][font=sans-serif]Podczas odczuwania smutku jednostka doświadcza obniżenia energii oraz ograniczenia aktywności. [/font][/size][size=3][font=sans-serif]Pozwala to na refleksję oraz pogodzenie się ze stratą lub rozczarowaniem, którego konsekwencją był [/font][/size][size=3][font=sans-serif]smutek. Jednostka uzyskuje nową perspektywę, a w momencie powrotu energii, jest w stanie [/font][/size][size=3][font=sans-serif]zrewaluować swoje życie i zacząć od nowa[/font][/size][sup][font=sans-serif]4[/font][/sup][size=3][font=sans-serif].[/font][/size][/justify] [justify][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]Emocjom również przypisuje się zdolność do działania. Różne emocje mogą prowadzić do [/font][/size][size=3][font=sans-serif]różnych wzorców działania. Niektóre, zwłaszcza te przeżywane silnie, powodują natychmiastowe [/font][/size][size=3][font=sans-serif]działanie, inne wskazują jedynie pewną tendencję o różnym natężeniu (emocje pozytywne – [/font][/size][size=3][font=sans-serif]nakierowują do działania na obiekt, negatywne – odwrotnie), a kolejne prowadzą do przerwania [/font][/size][size=3][font=sans-serif]jakiegoś działania albo pasywności. Gniew - na przykład – może prowadzić do agresji i odwetu. [/font][/size][size=3][font=sans-serif]Strach jest utożsamiany z przygotowaniem do ucieczki z niebezpiecznej sytuacji. Smutek i apatia [/font][/size][size=3][font=sans-serif]wiążą się z wycofaniem i zaniechaniem działania w świecie, ale mogą również zintensyfikować [/font][/size][size=3][font=sans-serif]aktywność umysłową, poszukując wyjaśnienia obecnego stanu i identyfikując rozwiązanie lub plan [/font][/size][size=3][font=sans-serif]wyjścia z tej sytuacji[/font][/size][sup][font=sans-serif]5[/font][/sup][size=3][font=sans-serif].[/font][/size][/justify] [justify][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]Mając powyższą wiedzę, warto pamiętać o tym, jak emocje wpływają na nas w życiu [/font][/size][size=3][font=sans-serif]codziennym, a więc również w pracy. Nie warto wartościować emocji na „dobre” i „złe”, ponieważ [/font][/size][size=3][font=sans-serif]każda z nich ma jakieś znaczenie i implikację w naszym funkcjonowaniu. Przyjmujmy każdą emocję, [/font][/size][size=3][font=sans-serif]jaką odczuwamy ze świadomością jej wpływu na nas samych.[/font][/size][/justify] [justify][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]Sylwia Vardanyan[/font][/size][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]Psycholog, doradca zawodowy[/font][/size][/justify] [justify][size=3][font=sans-serif]__________________[/font][/size][/justify] [justify][size=2][font=sans-serif][i]Bibliografia:[/i][/font][/size][/justify] [justify][size=2][font=sans-serif][i]1. Goleman, D., & Jankowski, A. (1997). Inteligencja emocjonalna. Media Rodzina of Poznań.[/i][/font][/size][/justify] [justify][size=2][font=sans-serif][i]2. Ekman, P. (1992). Are there basic emotions?[/i][/font][/size][/justify] [justify][size=2][font=sans-serif][i]3. Goleman, D., & Jankowski, A. (1997). Inteligencja emocjonalna. Media Rodzina of Poznań.[/i][/font][/size][/justify] [justify][size=2][font=sans-serif][i]4. Ibidem.[/i][/font][/size][/justify] [justify][size=2][font=sans-serif][i]5. Dąbrowski, A. (2014). Czym są emocje?. Analiza i Egzystencja: czasopismo filozoficzne, (27)[/i][/font][/size][/justify]