[i]„Nie każda osoba niesprawna jest osobą niepełnosprawną. [/i] [right][i]Staje się nią, jeśli natrafi na bariery ograniczające lub uniemożliwiające jej [/i][/right] [right][i]wykonywanie ról społecznych (w tym zawodowych) w taki sposób, jak inni ludzie”[/i][sup][i]1[/i][/sup][i].[/i][/right]    [b]ICF jako narzędzie czy filozofia myślenia? O nowych nawykach neuronalnych w myśleniu o niepełnosprawności[/b] [justify]Chciałabym tymi słowami prof. A. Wilmowskiej – Pietruszyńskinej[sup]2[/sup] rozpocząć analizę Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania,  Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF) w związku z realizacją zadań Agencji Zatrudnienia dla osób niepełnosprawnych w zakresie usług rynku pracy zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zmieniła się współcześnie koncepcja postrzegania niepełnosprawności. Międzynarodowa Klasyfikacja WHO z 1980 roku opierała się na medycznej koncepcji niepełnosprawności i została w 1997 roku zastąpiona przez WHO Międzynarodową Klasyfikacją Uszkodzeń, Działań i Uczestnictwa, opartą na biopsychospołecznej koncepcji niepełnosprawności, aż wreszcie w 2001 WHO przyjęło Międzynarodową Klasyfikację Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF).[/justify] [left][justify]Polskie Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia przygotowało w 2009 roku polską wersję ICF i została ona zatwierdzona przez WHO, a 16 kwietnia 2010 roku Centrum powołało Radę ICF, podejmującą działania w kierunku budowania nowoczesnej oferty wspierania rozwoju osób niepełnosprawnych.[/justify] [justify] Promując ICF nie tylko, jako narzędzie, ale przede wszystkim, jako filozofię myślenia, W.Dudziński wskazuje, iż klasyfikacja ta jest dzisiaj absolutnie niezbędna i można powiedzieć, że kreuje nasze myślenie czy wręcz nawyki neuronalne w myśleniu o niepełnosprawności zarówno na poziomie indywidualnym jak i zbiorowym czy społecznym[sup]3[/sup]. Światowa Organizacja Zdrowia, tworząc ICF, wykreowała filozofię myślenia o niepełnosprawności, wpisując ją w dziedzictwo światowe. Dokument ten zrywa z dotychczasowym klasyfikowaniem choroby w człowieku i szacowaniem jej ograniczającego wpływu na nasze życie - każdy z nas może być lub jest w mniejszym lub większym stopniu niepełnosprawnym w tym klasycznym ujęciu. Dzisiaj ICF mówi o tym, że oceniamy człowieka we wszystkich możliwych aspektach i działaniach w kontekście jego środowiskowego uczestnictwa i ograniczeń. Objaw schorzenia w dotychczas obowiązującym systemie ICD klasyfikowany jest dla udokumentowania istnienia choroby i/lub zlecenia usług medycznych, podczas gdy ICF ten sam objaw będzie wykazywał, jako element funkcji organizmu w kontekście funkcjonowania człowieka w określonym środowisku i pełnionych przez niego rolach życiowych, społecznych czy zawodowych[sup]4[/sup].[/justify] [justify] ICF jest klasyfikacją cech charakterystycznych stanu zdrowia człowieka w kontekście jego indywidualnej sytuacji życiowej oraz wpływów otaczającego środowiska. ICF z nową wersją ICD‍11 będą dopiero pełnym sposobem całościowego rozumienia osoby, pozwalającym skuteczniej i trafniej budować system wsparcia i tworzyć właściwe warunki rozwoju. Łącznie stosowanie klasyfikacji zdrowia i czynników z nim związanych jest rekomendowanych przez WHO we wszystkich krajach świata, gdyż informacje dotyczące rozpoznania choroby jak i funkcjonowania osoby czy całej populacji dają szerzy obraz. Dzięki temu może być wykorzystany w profilaktyce lub przy określaniu potrzeb osoby w związku z jej aktywnością i uczestniczeniem w realizacji ról społecznych, w tym zawodowych.[/justify] [justify]  W tym nowym ujęciu ICF, patrzymy np. na niewidomego człowieka nie jak w starym nawyku neuronalnym[sup]5[/sup], w osobie z upośledzeniem, której pomaga się na różne możliwe sposoby, ale widzimy aktywnego, dynamicznego człowieka, który bardzo wiele potrafi. Dotychczas patrzyliśmy na danego człowieka przez pryzmat określonego wcześniej stopnia upośledzenia i jego dysfunkcji. ICF daje nam narzędzia oceny np. tego niewidomego człowieka nie przez pryzmat stopnia jego upośledzeń i dysfunkcji ale przez pryzmat jego funkcjonowania – np. jako niewidomego narciarza, który potrafi jechać na najszybszych nartach na świecie ponad 100 km/ h, bez żadnych ograniczeń, bez żadnym limitów, niestygmatyzowany w żaden w zasadzie sposób. Podobnie osoba widząca tylko jednym okiem jest osobą niesprawną, lecz jeśli nie napotyka na istotne ograniczenia w pełnieniu ról społecznych (poza ewentualnie określonymi zawodami, które też nie koniecznie wykonywała czy chciałaby wykonywać i wówczas nie będą miały znaczenia) to nie powinna być określana, jako osoba niepełnosprawna.[/justify] [/left] [justify][/justify] [justify][/justify] [justify]Agnieszka Chmielewska[/justify] [justify]Psycholog, doradca zawodowy[/justify] [justify] ________________________ [size=2][i][sup]1 [/sup]Wilmowska - Pietraszyńska A., Bilski D., Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania. Nr11/2013 (7).[/i][/size][/justify] [size=2][i][sup]2 [/sup]Przewodnicząca Rady ds. Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia przy Centrum Systemów  Informacyjnych Ochrony Zdrowia. Inicjator wdrożenia ICF w Polsce. Autor i współautor ponad 180 publikacji, monografii i podręczników w zakresie zdrowia publicznego, zabezpieczenia społecznego, orzecznictwa lekarskiego i zapobiegania niepełno - sprawności ze szczególnym uwzględnieniem kompleksowej rehabilitacji.[/i][/size] [size=2][i][sup]3[/sup] Dudziński W., Nowe spojrzenia na funkcjonowanie człowieka ,w: Wilmowska - Pietraszyńska A., Dorota M. Fal (red.) ICF – Nowe spojrzenie na człowieka, Warszawa 2014.[/i][/size] [size=2][i][sup]4[/sup] Wilmowska - Pietraszyńska A., Bilski D. ICF jako narzędzie ilościowej oceny naruszenia sprawności w orzekaniu …, 2010. [sup]5[/sup] Dudziński W., Nowe spojrzenia na funkcjonowanie człowieka ,w: Wilmowska - Pietraszyńska A., Doroty M. Fal (red.) ICF – Nowe spojrzenie na człowieka, Warszawa 2014.[/i][/size]