[justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext]Schizofrenia paranoidalna to najczęściej diagnozowany rodzaj schizofrenii. Przyczyny schizofrenii paranoidalnej nadal pozostają niejasne i nie do końca sprecyzowane. Zakłada się, że choroba może być przekazywana genetycznie. Szacuje się, że zachorowanie na schizofrenię u rodzica zwiększa o 13% prawdopodobieństwo posiadania potomstwa cierpiącego na to samo schorzenie. Schizofrenię paranoidalną mogą powodować również uszkodzenia nici DNA przez liczne czynniki zewnętrzne, głównie przewlekły stres czy traumatyczne przeżycia z okresu dzieciństwa. [/color][/color][/font][/size][/justify] [ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext]Wśród objawów choroby można wyróżnić: [/color][/color][/font][/size][/justify] [justify][/justify] [/ltr] [ul] [li][ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext][b]objawy pozytywne[/b] [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [/li] [/ul] [ol] [li][ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext]występowanie zaburzeń treści myślenia i spostrzegania oraz tzw. formalne zaburzenia myślenia (najczęściej urojenia); [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [/li] [li][ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext]urojenia to nieprawidłowe treści i sądy, które nie poddają się korekcji mimo pewnych dowodów fałszywości i działają w sposób wyobcowujący osobę chorą ze społeczeństwa; [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [/li] [li][ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext]urojenia mogą być: prześladowcze, ksobne, zazdrości, odsłonięcia, oddziaływania; [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [/li] [li][ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext]zaburzenia spostrzegania - najczęściej pseudohalucynacje słuchowe – osoba chora słyszy w swojej głowie, w ciele lub z nieba głos, który komentuje jego zachowanie, obraża go i nakazuje mu dokonywać różnych czynności; [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [/li] [li][ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext]nieleczone prowadzą do objawów negatywnych; [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [/li] [/ol] [ul] [li][ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext][b]objawy negatywne[/b] [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [/li] [/ul] [ol] [li][size=3][font=sans-serif][color=windowtext]obniżony nastrój, spowolnienie psychoruchowe, kłopot z myśleniem abstrakcyjnym, nieprawidłowe odczytywanie i wyrażanie emocji, kłopoty z pamięcią oraz koncentracją, co powoduje dalsze i głębsze wycofywanie się osoby chorej; [/color][/font][/size][/li] [li][size=3][font=sans-serif][color=windowtext]abulia, anhedonia, aspontaniczność, bierność, apatia, zubożenie wypowiedzi, awolicja, spowolnienie ruchowe, mniejsza dbałość o siebie; [/color][/font][/size][/li] [/ol] [ul] [li][ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext][b]zaburzenia poznawcze[/b] [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [/li] [/ul] [ol] [li][ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext]najczęściej występują zaburzenia koncentracji i uwagi, różnego rodzaju zaburzenia pamięci i inteligencji; [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [/li] [li][ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext]trudności w zakresie skupiania się na wykonywanych czynnościach, zaplanowania i zorganizowania dnia czy najbliższego tygodnia; [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [/li] [li][size=3][font=sans-serif][color=windowtext]trudności z zapamiętywaniem;[/color][color=windowtext] [/color][/font][/size][/li] [/ol] [ul] [li][ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext][b]zaburzenia afektu[/b] [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [/li] [/ul] [ol] [li][size=3][font=sans-serif][color=windowtext]wiążą się z przeżyciami psychotycznymi (np. urojeniami, halucynacjami) oraz objawami negatywnymi i trudnościami, które z nich wynikają (np. chorobowe wycofanie społeczne i utrata pozycji społecznej/zawodowej czy możliwości dalszego kształcenia) - emocje te są zgodne, adekwatne do realnych sytuacji lub chorobowych przeżyć psychotycznych albo nieadekwatne, niezgodne z przeżywanymi przez chorego treściami i wydarzeniami; [/color][/font][/size][/li] [/ol] [ul] [li][ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext][b]objawy dezorganizacji psychicznej[/b] [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [/li] [/ul] [ol] [li][size=3][font=sans-serif][color=windowtext]obejmującej proces myślenia (osoba chora ma trudności w zrozumieniu tego, co się wokół niej dzieje - postępowania ludzi, ich wypowiedzi) czy też zachowania chorego (zachowanie dziwaczne, nieadekwatne do sytuacji, chaotyczne). [/color][/font][/size][/li] [/ol] [ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext] [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext][b]Przy schizofrenii paranoidalnej leczenie powinno być całościowe[/b]. Kluczowa jest świadoma zgoda osoby chorej i chęć podjęcia leczenia. Właściwe leczenie musi być połączeniem zarówno farmakoterapii, jak i psychoterapii. Farmakologia zakłada podawanie leków dobranych indywidualnie do przypadku przez lekarza psychiatrę lub neurologa. Ogromne znaczenie ma psychoterapia – zarówno indywidualna, jak i grupowa. Podczas terapii z psychologiem osoba chora poddawana jest treningowi w wielu aspektach życia codziennego, z dużym naciskiem na życie społeczne. Pomaga to zminimalizować poczucie odosobnienia osoby cierpiącej na schizofrenię i zbliżenia jej do innych ludzi. Bardzo ważne jest również wsparcie od rodziny i osób najbliższych, dające poczucie bliskości i zrozumienia, co bardzo usprawnia proces leczenia. [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext]W związku z tym, [b]aktywność zawodowa osób chorujących na schizofrenię może być czynnikiem wspierającym proces terapeutyczny[/b], zapobiegając wykluczeniu społecznemu i chroniąc przed nawrotami choroby. Trzeba jednak pamiętać, aby stanowisko pracy posiadało odpowiednie charakterystyki, maksymalnie ograniczające czynniki ryzyka nasilenia objawów.  [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext][b]Dla osób chorujących na schizofrenię zaleca się[/b] pracę w warunkach bezpiecznych i przewidywalnych, gdzie panuje przyjazna i wyrozumiała atmosfera. Środowisko pracy powinno być bogate w pozytywne wzmocnienia, bez nastawienia na rywalizację i osiąganie określonych wyników. Miejsce pracy powinno zapewniać możliwość skorzystania z przerw w celu regeneracji i odpoczynku. Warto zapewnić więcej czasu na dostosowanie się do zmian – preferowanym sposobem adaptacji wydaje się być stopniowe i spokojne wdrażanie się. [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext][b]Niezalecana [/b]jest praca pod presją czasu i odpowiedzialności, gdzie wymagane jest utrzymywanie stałej, wysokiej koncentracji uwagi oraz sprawny refleks i wysoka reaktywność. Praca  powinna  być  tak  zorganizowana,  aby  pracownik  nie  odczuwał  presji tempa pracy lub obciążenia psychicznego w innej postaci. [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext]Oprócz właściwego leczenia farmakologicznego, psychoterapii oraz wsparcia ze strony środowiska, ważny jest także [b]właściwy styl życia [/b]osoby chorej: odpowiednia ilość snu, sposób odżywiania się, aktywność fizyczna. Istotne znaczenie ma dbałość o czas i formę odpoczynku. Ważny jest uregulowany czas snu, unikanie „nieprzespanych nocy” i odpowiednie planowanie różnych czynności, które można wykonać w ciągu dnia.  [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext] [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext][i]Sylwia Sztobryn[/i] [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [ltr][justify][size=3][font=sans-serif][color=#000000][color=windowtext][i]Psycholog, doradca zawodowy[/i] [/color][/color][/font][/size][/justify] [/ltr] [justify][/justify]