[color=#212529][size=3][font="Open Sans", sans-serif]Filozofia ICF pozwala rozróżnić pojęcie niesprawności (impariment) od niepełnosprawności (disability)[sup]1[/sup]: [/font][/size][/color] [justify][/justify] [justify][color=#212529][size=3][font="Open Sans", sans-serif][b][i]Niesprawność (impariment)[/i][/b] – każda utrata sprawności lub nieprawidłowości w budowie czy funkcjonowaniu organizmu pod względem psychologicznym, psychofizycznym lub anatomicznym [/font][/size][/color][/justify] [justify][color=#212529][size=3][font="Open Sans", sans-serif][i][b]Niepełnosprawność (disability)[/b][/i] – każde ograniczenie bądź niemożność (wynikające z niesprawności) prowadzenia aktywnego życia w sposób lub w zakresie uznawanym za typowy dla człowieka [/font][/size][/color][/justify] [justify][color=#212529][size=3][font="Open Sans", sans-serif][b][i]Ograniczenia w pełnieniu ról społecznych (handicap) [/i][/b]– ułomność określonej osoby wynikająca z niesprawności lub niepełnosprawności, ograniczająca lub uniemożliwiająca pełną realizację roli społecznej odpowiadającej wiekowi, płci oraz zgodnej ze społecznymi i kulturowymi uwarunkowaniami[/font][/size][/color][/justify] [justify][/justify] [justify][color=#212529][size=3][font="Open Sans", sans-serif]Konsekwencją tego rozróżnienia jest również, myślenie, o jakości życia osób niepełnosprawnych. W sposób szczególnie przemawiający do naszej wyobraźni ukazuje to we wspomnianym wcześniej opracowaniu Dudziński (2014). Wskazuje, iż jakość życia, jak wiemy, ma wiele twarzy. Czasami za pozą szczęścia kryje się nieszczęście, za pieniędzmi – choroba psychiczna i nieszczęście. Czasami z kolei za pozornym nieszczęściem kryje się wspaniała jakość życia. W ujęciu ICF, o jakości życia, musimy mówić w szerokim kontekście różnych uwarunkowań: społeczno-kulturowych, techniczno-ekonomicznych, sytuacji rodzinnej i health-related quality of life (jakości życia determinowanej stanem zdrowia). Wszyscy jesteśmy zorientowani na dążenie do uzyskania takiej jakości życia. Natomiast, „jakość życia tylko i wyłącznie determinowana stanem zdrowia tak naprawdę w ujęciu ICF nie istnieje”. Dokument ICF, cała filozofia ICF dowodzi, że tylko, kiedy patrzymy na człowieka, jako na całość i mówimy o wszystkich uwarunkowaniach jego funkcjonowania, wtedy możemy ocenić, jakość życia. Choć wykorzystanie klasyfikacji ICF do celów orzekania o niepełnosprawności, nie jest celem naszej analizy, to jednak w istotny sposób nawiązuje do wykorzystania jej w projektowaniu rehabilitacji w jej kompleksowym rozumieniu. Stąd zasadne wydaje się jest przywołanie tutaj za Dudzińskim (2014) myśli o twórcy polskiej koncepcji rehabilitacji, profesorze Wiktorze Dega, o którym mówi, że wskazywał przez lata, „że pieniądze i renta, o których rozmawiamy na samym początku procesu leczenia, są złe, że te pieniądze i ręce wyciągnięte po nie są tylko źródłem kolejnych nieszczęść. Każdy z nas ma genetycznie uwarunkowaną potrzebę wyjścia z domu. U każdego występuje potrzeba, genetycznie zakodowana, wyjścia z jaskini, upolowania zdobyczy i powrotu do niej. Kiedy stygmatyzujemy człowieka, kiedy mówimy o tym, w jaki sposób możemy, jako społeczeństwo, mu pomoc, dając tylko pieniądze, często pozostawiając go w domu, to w większości przypadków skazujemy go takim myśleniem na niewyobrażalne cierpienie. Osoba, która pozostaje w domu przez miesiąc, pół roku, rok, przechodzi katusze. [/font][/size][/color][/justify] [justify][color=#212529][size=3][font="Open Sans", sans-serif]Jakość życia jest zdeterminowana wieloma czynnikami, nie tylko stanem zdrowia”[sup]2[/sup]. ICF zmienia nasze myślenie o istocie pomocy względem osób, które utraciły sprawność np. w związku z wypadkiem, któremu uległa osoba. [/font][/size][/color][/justify] [justify][color=#212529][size=3][font="Open Sans", sans-serif]Kiedy na przykład młody dynamiczny człowiek ulega wypadkowi, to wówczas wszyscy jesteśmy zgodni, co do tego, że należy udzielać mu pomocy poprzez ratowanie jego życia i zdrowia, organizację rehabilitacji oraz udzielenie mu zabezpieczenia finansowego w postaci renty, odszkodowania, ale czy słusznie z tej formy „pomocy” powinniśmy być społecznie usatysfakcjonowani? Chociaż przywykliśmy do takiego myślenia o pomocy osobom niepełnosprawnym to filozofia ICF zrywa z nim i stopniowo uczy nas, takiego zachowania społecznego, którego finał Dudziński (2014) opisuje w „rozmowie dwóch sąsiadek” o wspomnianym wcześniej mężczyźnie, który w wyniku wypadku stracił obie nogi:[/font][/size][/color][/justify] [justify][color=#212529][size=3][font="Open Sans", sans-serif]– Słyszała pani? Co za tragedia.[/font][/size][/color][/justify] [justify][color=#212529][size=3][font="Open Sans", sans-serif]– No tak, słyszałam, stracił obie nogi. To co on teraz będzie robił, jaką pracę będzie wykonywał?[/font][/size][/color][/justify] [justify][color=#212529][size=3][font="Open Sans", sans-serif]Jak będzie dalej zarabiał na życie?[/font][/size][/color][/justify] [justify][color=#212529][size=3][font="Open Sans", sans-serif]– Wie pani, podobno już ma kilka propozycji, a co najmniej trzy takie, dzięki którym będzie zarabiał znacznie lepiej niż do tej pory.[/font][/size][/color][/justify] [justify][color=#212529][size=3][font="Open Sans", sans-serif]– No to musi się szybko zebrać w sobie. [/font][/size][/color][/justify] [justify][color=#212529][size=3][font="Open Sans", sans-serif]To powoduje, że kiedy otaczamy taką osobę ze wszystkich stron, począwszy od jej bliskich, sąsiadów, poprzez lekarzy orzeczników aż po doradców zawodowych i psychologów, którzy będą pracowali z tą osobą nad jej [b][i]Indywidualnym Planem Działania[/i][/b] zorientowanym na identyfikacji koniecznych kroków, które należy podjąć, aby osiągnąć unikalny dla danej osoby cel zawodowy, to wówczas w ujęciu ICF myślimy o tej osobie w jeden sposób: „wrócisz do nas, do społeczeństwa, będziesz dalej odgrywał w nim jakąś rolę, będziesz pracował”. To jest pomoc cywilizowana.[/font][/size][/color][/justify] [justify][/justify] [color=#212529][size=3][font="Open Sans", sans-serif]Agnieszka Chmielewska[/font][/size][/color] [justify][color=#212529][size=3][font="Open Sans", sans-serif]Psycholog, doradca zawodowy[/font][/size][/color][/justify] [color=#212529][size=3][font="Open Sans", sans-serif] ________________________ [size=2][i][sup][size=1]1 [/size][/sup]Wilmowska - Pietraszyńska A., Bilski D., Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania. Nr11/2013 (7).  [sup]2 [/sup]Dudziński W., Nowe spojrzenia na funkcjonowanie człowieka ,w: Wilmowska - Pietraszyńska A., Doroty M. Fal (red.) ICF – Nowe spojrzenie na człowieka, s. 100, 101, Warszawa 2014[/i][/size][/font][/size][/color]